Hebrajski
termin lebonah (kadzidło) wywodzi się od słowa „biały”, „lśniący”. Palenie
kadzidła stanowiło główną część służby kadzenia, mającej za przedmiot wyłącznie
Boga (Wj 30,34). Z czasem spalanie kadzidła towarzyszyło wszystkim ofiarom z
pokarmów: „Kapłan weźmie pełną garść najczystszej mąki razem z oliwą i ze
wszystkim kadzidłem i zamieni w dym na ołtarzu jako pamiątkę, jako ofiarę
spalaną,miłą
woń dla Pana" (Kpł 2, l).
Spalanie
kadzidła miało się również przyczynić do przebłagania Jahwe, który wskutek tego
odstępował od zamiaru przeprowadzenia sądu nad niewiernym ludem. .Aaron (00') nałożył
kadzidło i dokonał obrzędu przebłagania nad ludem" (Lb 17, 12).
Najczęściej jednak palenie kadzidła jest wyrazem uwielbienia i hołdów
składanych Bogu. "Wy, pobożni synowie (…) wydajecie przyjemną woń jak
kadzidło" (Syr 39, 13n). Dym kadzidła i modlitwa są sobie równe i stosuje
się je zamiennie; jedno i drugie to ofiary składane Bogu (Ps 141, 2). Znaczenia
mesjańskiego nabierają słowa proroka mówiące o tym, że nadciągają wielbłądy z
Saby, niosąc na sobie złoto i kadzidło, i śpiewane będą radosne hymny na cześć
Pana (por. Iz 60, 6). Mędrcy ze Wschodu również dymem kadzielnym złożyli hołd
Dzieciątku Jezus jako nowo narodzonemu Zbawicielowi świata (Mt 2, 11). W Apokalipsie
złote naczynia pełne kadzidła w rękach dwudziestu czterech starców uważa się za
symbole modlitw, które są zanoszone przez świętych (Ap 5, 8). Aniołowi
zbliżającemu się do ołtarza kadzenia dano wiele kadzidła, aby złożył je w
ofierze jako modlitwy wszystkich świętych (Ap 8, 3).
Posługiwanie się kadzidłem w zwyczajach kultycznych pogan
sprawiło, że pierwsi chrześcijanie dość długo nie wprowadzali kadzidła do
swojej liturgii. Dopiero od IV w. - najpierw w bazylice Grobu Chrystusa w
Jerozolimie, a potem także w wielkich bazylikach całego Zachodu ~ poumieszczano
naczynia do palenia kadzidła zarówno przed ołtarzem, jak i koło grobów
męczenników. Okadzenie ołtarza na rozpoczęcie Mszy świętej jest wspomniane po
raz pierwszy przez Pseudo-Dionizego. Błogosławieństwo przekazane przez spalanie
kadzidła uważano początkowo za sakramentalne, a potem przypisywano mu znaczenie
jedynie oczyszczające. Ruchy w kształcie
krzyża wykonywane trybularzem mają nawiązywać do ofiary krzyżowej, natomiast
okadzenia w kształcie kół mają przypominać, że dary ofiarne określone niejako
kadzielnicą przynależą wyłącznie do Boga. Okadzenia osób lub przedmiotów
są zewnętrznym wyrazem oddawanej w ten sposób czci, która ma swoje znaczenie
kościelne jedynie w ostatecznym powiązaniu z Bogiem. Tak też należy rozumieć
sens okadzania zwłok lub trumien, choć może tu również chodzić o ideę oddalania
złych mocy.
OBRZĘD BŁOGOSŁAWIEŃSTWA KREDY I KADZIDŁA W
UROCZYSTOŚĆ OBJAWIENIA PAŃSKIEGO 6 STYCZNIA
1316. Błogosławieństwo to odbywa się po homilii albo po modlitwie po Komunii. Celebrans przygotowuje wiernych do przyjęcia błogosławieństwa, przemawiając tymi lub podobnymi słowami:
Mędrcy ze Wschodu, którzy za przewodem gwiazdy przybyli do Betlejem, złożyli Jezusowi w darze złoto, kadzidło i mirrę. Złoto oznaczało godność Jezusa jako Króla, kadzidło - Najwyższego Kapłana, mirra zaś - używana do uśmierzania bólu i do namaszczania ciał zmarłych - była zapowiedzią Pańskiego pogrzebu.
Zgodnie
z dawnym zwyczajem w czasie dzisiejszej Mszy świętej błogosławimy kredę, aby
nią oznaczyć drzwi naszych domów na znak, że przyjęliśmy Wcielonego Syna
Bożego. Błogosławimy również kadzidło, aby jego wonią napełnić nasze mieszkanie
na znak, że wszystko pragniemy czynić na chwałę Boga. Módlmy się, aby Chrystus
w nowym roku przebywał między nami i aby wszyscy, którzy Go szukają, tak jak
Mędrcy ze Wschodu, mogli Go znaleźć w naszych rodzinach.
MODLITWA BŁOGOSŁAWIEŃSTWA
1317. Po chwili modlitwy w milczeniu celebrans rozkłada ręce i wypowiada
modlitwę błogosławieństwa:
Boże, jedyna i wieczna Światłości, Ty przyprowadziłeś Mędrców do swojego Syna i objawiłeś im Jego jako Króla nad królami, a oni uwierzyli w Niego, oddali Mu pokłon i złożyli dary. Pobłogosław † tę kredę dla oznaczenia drzwi naszych mieszkań, w których przyjęliśmy światło Twojego objawienia. Spraw, abyśmy się stawali coraz bardziej widocznym światłem dla ludzi, którzy Ciebie szukają. Pobłogosław † to kadzidło, aby jego wonny dym wznosił się wraz z naszymi modlitwami przed Twoje oblicze. Spraw, niech nasze domy (napełnione dzisiaj wonią kadzidła) będą miejscem codziennej modlitwy w jedności z Twoim Synem, który zamieszkał między nami, aby objawiać nam Ciebie. Który z Tobą żyje i króluje na wieki wieków.
Boże, jedyna i wieczna Światłości, Ty przyprowadziłeś Mędrców do swojego Syna i objawiłeś im Jego jako Króla nad królami, a oni uwierzyli w Niego, oddali Mu pokłon i złożyli dary. Pobłogosław † tę kredę dla oznaczenia drzwi naszych mieszkań, w których przyjęliśmy światło Twojego objawienia. Spraw, abyśmy się stawali coraz bardziej widocznym światłem dla ludzi, którzy Ciebie szukają. Pobłogosław † to kadzidło, aby jego wonny dym wznosił się wraz z naszymi modlitwami przed Twoje oblicze. Spraw, niech nasze domy (napełnione dzisiaj wonią kadzidła) będą miejscem codziennej modlitwy w jedności z Twoim Synem, który zamieszkał między nami, aby objawiać nam Ciebie. Który z Tobą żyje i króluje na wieki wieków.
Wszyscy: Amen.
1318. Celebrans kropi wodą święconą obecnych oraz kredę i kadzidło. W tym czasie wszyscy śpiewają odpowiednią pieśń.
1319. Jeżeli błogosławieństwo odbyło się po homilii, po przygotowaniu darów ofiarnych należy okadzić ołtarz. Jeżeli zaś błogosławieństwo odbyło się po modlitwie po Komunii, po skończeniu śpiewu celebrans udziela wiernym końcowego błogosławieństwa i odsyła ich jak zwykle (OB II 242-243).
Błogosławieństwo
kadzidła (Rytuał Rzymski)
(Appendix)
Per intercessionem Sancti
Michaëlis Archangeli standis a dextris altaris incense, et omnium electorum suorum,
incensum istud digentur Domine benedi+cere et in adorem suavitatis accipere. Per
Christum Dominum nostrum. Amen
Prze
wstawiennictwo świętego Michała Archanioła, stojącego p prawej stronie Ołtarza
kadzenia i wszystkich jego wybranych, nich Bóg raczy pobłogosławić to kadzidło
i przyjąć jego rozkoszny zapach. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
M. Amen.
Egzorcyzm złota, kadzidła i mirry
S. Adiutorium nostrum in nomine Domini.
M. Qui fecit caelum et terram.
S. Dominus vobiscum.
M. Et
cum spiritu tuo.
S. Oremus. Suscipe, Sancte
Pater, a me indigno famulo
tuo haec
munera, quae
in honorem nominis
tui sancti, et in
titulum omnipotentiae
tuae maiestatis,
humiliter tibi
offero : sicut
suscepisti sacrificium
Abel iusti, et sicut
eadem munera
a tribus Magis
tibi quondam
offerentibus suscepisti.
Exorciso te, creatura auri, thuris
et myrrae, per Pa+trem omnipotentem, per Iesum
+
Christum Filium
eius unigenitum,
et per Spiritum + Sanctum Paraclitum
: ut a te discedat
omnis fraus,
dolus, et nequitia
diaboli, et sis
remedium salutare humano
generi contra
insidias inimici
: et quicumque divino
freti auxilio
te suis loculis,
domibus, aut circa se habuerint, per virtutem et merita Domini et Salvatoris nostri, ac intercessionem eius sanctissimae Genitricis et Virginis
Mariae, ac
eorum, qui
hodie similibus
muneribus Christum
Dominum venerati
sunt, omniumque
Sanctorum, ab
omnibus periculis animae
et corporis liberentur,
et bonis omnibus perfrui
mereamur.
M. Amen.
S. Deus invisibilis et
interminabilis, pietatem
tuam per sanctum
et tremendum Filii tui nomen, suppliciter deprecamur : ut in hanc creaturam auri, thuris, myrrae bene+dictionem ac operationem tuae virtutis infundas : ut, qui ea penes se habuerint, ab omni aegritudinis
et laesionis incursu
tuti
sint ; et omnes morbos corporis et animae effugiant, nullum dominetur eis periculum, et laeti, ac incolumes tibi in Ecclesia tua deserviant : Qui in Triniate perfecta vivis et regnas Deus per omnia saecula saeculorum.
sint ; et omnes morbos corporis et animae effugiant, nullum dominetur eis periculum, et laeti, ac incolumes tibi in Ecclesia tua deserviant : Qui in Triniate perfecta vivis et regnas Deus per omnia saecula saeculorum.
S. Et benedictio Dei omnipotentis,
Pa+tris, et Fi+lii, et
Spiritus +
Sancti, descendat
super hanc craeturum
aurii, thuris
et myrrhae, et maneat
semper.
M. Amen
K. Wspomożenie
nasze w imieniu Pana.
W. Który
stworzył niebo i ziemię.
K. Pan
z wami.
W. I
z duchem twoim.
K. Módlmy
się. Przyjmij, święty Ojcze, ode mnie, niegodnego sługi Twojego, te
dary, które na cześć Twojego świętego Imienia i na chwałę Twego
wszechmogącego Majestatu, pokornie Tobie ofiaruję. Tak jak przyjąłeś
ofiarę sprawiedliwego Abla, i tak jak przyjąłeś te dary ofiarowane Ci
kiedyś przez trzech Mędrców.
Egzorcyzmuję
cię, złoto, kadzidło i mirro, przez Ojca wszechmogącego, przez Jezusa
Chrystusa Syna Jego jednorodzonego i przez
Ducha Świętego Parakleta, aby od ciebie
oddaliło się wszelkie oszustwo, podstęp i nikczemność diabła, i obyś
było środkiem zbawienia rodzaju ludzkiego przeciw zasadzkom
nieprzyjaciela. I ktokolwiek, ufny w Bożą pomoc, ciebie w woreczku
będzie miał, w domu bądź przy nim; przez potęgę i zasługi Pana i
Zbawiciela naszego a także za wstawiennictwem Jego najświętszej
Rodzicielki i Dziewicy Maryi,a także tych, którzy dzisiaj podobnymi darami oddają cześć
Chrystusowi Panu; oraz przez wszystkich Świętych od wszelkich
niebezpieczeństw duszy i ciała zostali wyzwoleni, i aby zasłużyli
zażywać wszelkich dóbr.
W. Amen.
S. A Błogosławieństwo Boga wszechmogącego Ojca i Syna, i Ducha Świętego niech zstąpi na to stworzone złoto, kadzidło i mirrę, i trwa zawsze.
W. Amen
K. Boże
niewidzialny i nieskończony, błagamy łaskawości Twojej przez święte i
budzące szacunek Imię Twojego Syna, abyś wlał w to stworzone złoto,
kadzidło i mirrę błogo+sławieństwo a także
działanie Twojej potęgi. Aby, którzy je przy sobie mają, od wszelkiego
naporu utrapień i obraźliwych napaści ocaleni zostali, i niech unikną
wszelkiej choroby duszy i ciała a żadne niebezpieczeństwa ich nie
przemogą. Niech radośni i nietknięci służą Tobie w Kościele Twoim,
Który w Trójcy doskonałej żyjesz i królujesz, Bóg przez wszystkie wieki
wieków.
W. Amen.S. A Błogosławieństwo Boga wszechmogącego Ojca i Syna, i Ducha Świętego niech zstąpi na to stworzone złoto, kadzidło i mirrę, i trwa zawsze.
W. Amen