Gubi mnie moja pycha

Pismo Święte nieustannie zwraca uwagę na fatalne skutki dumy, która niszczy serce człowieka i czyni go „obmierzłym w oczach Pana i ludzi" (por. Syr 10,7).

Pycha ma wiele twarzy: zazdroszczący wszystkim zarozu­mialec, który - aby zwrócić na siebie uwagę - będzie starał się zająć honorowe miejsce na bankiecie (por. Łk 14,7); zuchwalec o wyniosłym spojrzeniu (por. Prz 6,17); majętny arogant obnoszący się ze swoim bogactwem (por. Am 6,8); hipokryta czyniący dobro jedynie po to, aby pokazać się ludziom, ale serce którego jest zdeprawowane (por. Mt 23, 5-25); faryzeusz tak dumny ze swoich duchowych dokonań, że zaczyna wy­wyższać się nad innych (por. Łk 18, 9-14). I w końcu także pyszałek, który nie chce zaakceptować swojej ludzkiej natury i czyni samego siebie równym Bogu (por. Rdz 3,5; J 5,18): grzeszy świadomie i zuchwale (por. Lb 15,30), szydząc z obiet­nic Boga (por. 2 P 3,3) i pomijając Jego sługi (por. Ps 119,51).

Pismo chwali natomiast postawę tego, kto przyznaje z po­korą, iż wszystko co ma, otrzymał od Pana (por. 1 Kor 4,7), i który prosi Go o odpuszczenie grzechów. Bóg obdarzy chwałą takiego pokornego człowieka, gdyż Bóg sprzeciwia się pysznym, pokornym zaś daje łaskę (Jk 4,6; Prz 3,34).

1. Poważna pomyłka

Dlaczego Biblia z taką siłą potępia pychę? Ponieważ prze­szkadza ona naszemu sercu otworzyć się na miłość Boga i innych braci.

• Uwielbienie samego siebie

Kiedy już wejdziemy na tę szczególnie niebezpieczną dro­gę, zaczyna nas tak bardzo zachwycać własna osoba, że staje się ona bożkiem, któremu jesteśmy gotowi wszystko poświę­cić. Nasze oczy są utkwione w nas samych. Interesuje nas jedynie nasze „ja" i z niepokojem zastanawiamy się, co sądzą o nas inni, co robić, żeby nasza pozycja nie słabła, ale przeciw­nie - stawała się coraz mocniejsza.

W końcu zaczynamy zachowywać się tak, jak byśmy byli „pępkiem świata", a inni istnieli jedynie po to, aby nam służyć, podziwiać nas, gratulować nam sukcesów i obwieszczać wszem i wobec, jacy to jesteśmy wspaniali.

Nawet przez myśl nam nie przejdzie, że należałoby po­dziękować Bogu za wszystkie dary, jakie od Niego otrzymaliś­my: korzystamy z nich jedynie po to, aby udowodnić sobie i innym, że jesteśmy najlepsi i najwspanialsi.

Kiedy pozwalamy, aby rządziła nami pycha, wtedy zapo­minamy, że jesteśmy jedynie ludźmi, i dochodzi do tego, że chcemy temu zaprzeczyć. Stajemy się podobni do Lucyfera: odmawiając wielbienia Boga, ograniczamy się do groteskowe­go i śmiesznego wielbienia własnej osoby, aż do chwili, gdy z przerażeniem odkryjemy naszą pomyłkę.

Zastanawiając się nad niedolą człowieka, Pascal poruszył problem wielbienia własnej osoby. Autor Myśli poddał go dokładnej analizie z tym większym zaangażowaniem, że sam żył w podobnym błędzie i złudzeniu zanim 23 listopada 1654 roku dostąpił nawrócenia.

„Wasze ja zasługuje na nienawiść, ponieważ nie jest słusz­ne, aby wmawiało sobie, że jest centrum wszystkiego."

„Pycha jest tak zakorzeniona w sercu człowieka, że każdy żołnierz, kucharz, a nawet złodziej przechwala się i chce mieć swoich adoratorów; nawet filozofowie tego właśnie pragną i piszący teksty, w których wyrażają swój sprzeciw, chcą mieć zasługę w tym, że tak dobrze je napisali; i ci, którzy je czytają, chcą mieć zasługę w tym, że je przeczytali; i - być może - ja sam pisząc te słowa także tego pragnę."

Gdyby człowiek zechciał ujrzeć siebie takim, jakim jest, zauważyłby wtedy, że jego ja jest „pełne wad i niedoskonało­ści: chce ono być wielkie, a widzi, jakie jest małe; chce być szczęśliwe, a widzi, jakie jest żałosne; chce być kochane i szanowane przez ludzi, a widzi, że jego wady zasługują jedynie na ich pogardę i wstręt".

• Pogarda dla innych

Zaślepieni własną pychą zaczynamy przygniatać innych naszą zarozumiałością. Już nie zwracamy uwagi na ich prob­lemy, bolączki, ani nawet na ich obecność! Inni interesują nas jedynie wtedy, gdy prawią nam komplementy i pochlebstwa.

Odpłacą nam zresztą tą samą monetą. Nawet jeśli będą nas podziwiać, nie otworzą jednak przed nami drzwi swoich serc i pozostaniemy przerażająco sami. Najbardziej podziwiane osoby na tym świecie niekoniecznie są szczęśliwe. Chociaż nie brakuje im publiczności, to jakże często brak im prawdziwych przyjaciół.

Pycha jest zresztą czymś więcej niż pomyłką, jest praw­dziwym szaleństwem. Szaleństwem, które zaćmiewa umysł nawet najinteligentniejszego człowieka. Zadufany w sobie zupełnie zapomina o tym, że w jednej sekundzie może stracić wszystkie swoje dobra. Wylew krwi do mózgu jest w stanie w jednym momencie pozbawić go jasności myślenia i daru słowa, którymi tak się chełpił; poważna choroba błyskawicznie atakująca cały organizm może przeszkodzić mu w ukończeniu jego prac badawczych.

Wystarczy przejść się alejkami cmentarza, aby przekonać się, jak szybko zapomina się o tych, którzy tutaj spoczywają. Kto pamięta jeszcze tę osobę, która zważywszy na przepych grobowca, gdzie jest pochowana, musiała przyjmować liczne hołdy przez całe swoje życie.

Sic transit gloria mundi - mówi przysłowie. Chwała tego świata mija naprawdę bardzo szybko.

Można bez trudu pogodzić pokorę z ambicją. Bóg nie obdarzył nas talentami, abyśmy je ukrywali w ziemi, za­miast je pomnażać. Podejmowanie odpowiednich kroków, mających na celu zajęcie jakiegoś stanowiska, jest zupełnie słuszne, pod warunkiem, że czujemy się na siłach, aby dobrze wypełniać obowiązki związane z funkcją jaką mieli­byśmy pełnić, aby w ten sposób służyć innym.

Congregavit nos in unum Christi amor ________________________________