Spowiedź generalna, czyli spowiedź z całego życia, albo z dłuższego okresu
życia, praktykowana była w Kościele od samego początku. Wielu świętych i
błogosławionych zalecało korzystanie z Sakramentu pokuty i pojednania, który
obejmowałby całe dotychczasowe życie penitenta. Św. Tomasz z Akwinu uważał, że
dobrowolne spowiedzi generalne z dawnych, już odpuszczonych grzechów, są bardzo
pożyteczne, przyczyniają się bowiem do odpuszczenia kar doczesnych za grzechy.
Benedykt XI (1303-1304) konstytucją „intern cunctas” pochwalił i zalecił
dobrowolną spowiedź generalną; równocześnie stwierdził, że grzechy już
odpuszczone nie muszą być ponownie poddawane pod władzę kluczy, czyli
wyznawane. Potwierdził to Sobór Trydencki. Tak też naucza Kościół i dzisiaj.
Św. Ignacy Loyola (1491-1556) odegrał szczególną rolę w propagowaniu spowiedzi generalnej, m.in. poprzez swoją książeczkę Ćwiczeń duchowych, która, choć mała objętością lecz pełna niebieskiej mądrości , nabrała jeszcze większego znaczenia duszpasterskiego od momentu jej oficjalnego zatwierdzenia przez Papieża Pawła III w breve Pastoralis officii cura, 31 lipca 1548 roku. Ignacy osobiście doświadczył błogosławionych skutków spowiedzi generalnej, najpierw jako nawracający się grzesznik, odbywając spowiedź z całego życia w Montserracie 21 marca 1522 roku , a po latach studiów i przyjęciu święceń kapłańskich , jako gorliwy spowiednik i kierownik duchowy . Również dzisiaj Ćwiczenia duchowe są uprzywilejowanym miejscem wyraźnej i znaczącej odnowy chrześcijańskiego życia sakramentalnego.
Do podstawowych aktów pokutnych penitenta w sakramencie spowiedzi, także generalnej, należą: rachunek sumienia, żal za grzechy, postanowienie poprawy, wyznanie grzechów i zadośćuczynienie. Dwa pierwsze zwracają pokutującego do jego grzesznej przeszłości, aby mógł oderwać się od popełnionego grzechu; zaś trzy kolejne kierują go ku przyszłości rodzącej się z miłosiernej miłości Boga wobec człowieka. Istotne akty pokutne penitenta nabierają jeszcze głębszej wymowy w spowiedzi generalnej, gdyż obejmują, szczególnie w rachunku sumienia, nie tylko jakiś okres, ale zazwyczaj jego całe dotychczasowe życie, dają głębsze poznanie grzechów i boleść z ich powodu, a także usposabiają do lepszego wzrostu w łasce i gorliwszego kroczenia drogą świętości.
Rachunek
sumienia jest ważnym elementem każdej spowiedzi świętej. W spowiedzi generalnej
nabiera szczególnego znaczenia, gdyż obejmuje wszystkie grzechy ciężkie i
lekkie jakie dana osoba popełniła w całym dotychczasowym życiu. Człowiek, który
pragnie wyspowiadać się z całego życia chce zobaczyć z pomocą łaski Ducha
Świętego wszystko, czym obraził nieskończenie dobrego Pana Boga, a przez to
zranił siebie oraz siostry i braci w Kościele. Nie może to być mechaniczne
rachowanie się z przeszłością, niemalże matematyczne wyliczanie wszystkich
grzechów i uchybień, bez odniesienia do obecności Osoby miłosiernego Boga Ojca.
W rachunku sumienia najistotniejsze jest żywe przekonanie, że Bóg patrzy na
mnie jako grzesznika z miłością i właśnie dlatego chcę Mu powierzyć wszystko,
co oddzielało mnie od Miłości.
W atmosferze uprzedzającej i darmowej miłości Boga Ojca wobec grzesznika, najpełniej objawionej w Jezusie Chrystusie, w obliczu nieskończonej dobroci Pana Boga i obrzydliwości każdego popełnionego grzechu, rodzi się w penitencie szczere i głębokie uczucie żalu. Żal jest tym większy, im penitent bardziej wpatruje się w Miłość, którą obraził i w brzydotę swoich grzechów, tak licznie popełnionych w całym życiu. Z pomocą łaski Bożej widzi wyraźniej jak wielka przepaść istnieje pomiędzy Bożą dobrocią, a jego grzesznością. Jako grzeszne dziecko Boga Ojca postanawia zatem wrócić do Niego, aby powiedzieć: „Zgrzeszyłem przeciwko Tobie Boże i Kościołowi”, aby wyznać wszystkie swoje grzechy. W spowiedzi generalnej bodaj najbardziej istotnym elementem jest samo wyznanie grzechów.
Wyznanie przed Bogiem Ojcem wszystkich grzechów, z pełnym zaufaniem i nadzieją, prowadzi penitenta do głębokiego przeżycia Bożego miłosierdzia, Jego miłości przebaczającej, która także uzdrawia. Penitent, otrzymując w przebaczeniu Bożym nowe zdrowie i siły duchowe, postanawia jako na nowo radosne dziecko Boże żyć odtąd tylko dla Boga i Jego Kościoła, kroczyć drogą nakreśloną przez Jezusa Chrystusa, naszego Zbawiciela.
o.Wacław Królikowski SJ
Congregavit nos in unum Christi amor
________________________________
